27 Eylül 2013 Cuma

(12) Adem Özsoy

(12) Adem Özsoy
3- CİHAD

Cihad; doğrudan ya da mal, görüş veya kalabalıkları çoğaltmak ile yardım ederek Allah Subhenehû ve Teala yolunda savaşta azami gayret sarf etmektir. Zira Allah’ın Kelimesinin/dininin yüceltilmesi için savaşmak cihaddır.

Allah yolunda görüş ile cihada gelince; eğer o görüş Allah yolunda savaş ile doğrudan alakalı ise, o cihaddır. Doğrudan alakalı değilse, onda meşakkat olsa da, Allah’ın Kelimesinin yüceltilmesi için bir takım yararlar olsa da o, Şer’iata göre cihad değildir. Çünkü cihad, Şer’iata göre kıtala/savaşa hastır ve savaş ile doğrudan alakalı her şey cihada dâhil olur. Mesela; savaşa başlaması için orduya tahrik edici, coşturucu hitapta bulunmak, düşmanlarla savaşa teşvik edici makale yazmak gibi doğrudan savaşla alakalı ise yazılı ve sözlü görüş cihaddır, aksi halde cihad değildir. Buna binaen, siyasi mücadeleye, zalim Müslüman yöneticilerle çatışmaya, her ne kadar büyük sevabı olsa da ve Müslümanlara çok büyük yararları olsa da, cihad ismi verilmez. Zira mesele meşakkat ve fayda meselesi değildir. Mesele sadece bu kelimenin içinde geçtiği Şer’î manadır. Şer’î mana ise kıtaldır ve onunla alakalı görüş, konuşma, yazma, tuzak ve hile planlama v.b. her husustur.

Cihadın sebebi cizye değildir. Her ne kadar biz cizye kabul edildiğinde cihadı durdursak da sebep cizye değildir. Cihadın sebebi sadece, kendileri ile savaştığımız kimselerin davetin kabulünü reddeden kâfirler olmasıdır.

Zira Allah’u Teâlâ şöyle dedi:

قَاتِلُوا الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلاَ بِالْيَوْمِ الآخِرِ وَلاَ يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلاَ يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنْ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ “Kendilerine Kitap verilenlerden Allah’a ve Ahiret Gününe inanmayan, Allah ve Rasulü’nün haram kıldığını haram saymayan ve hak dini kendine din edinmeyen kimselerle, küçülerek güçlerinin yettiğince cizye verinceye kadar savaşın.”[1]

Dolayısıyla onlarla savaşmanın emredilmesi küfür vasfından dolayıdır. Yani Allah’a ve Ahiret Gününe inanmadıkları, Allah’ın haram kıldığını haram saymadıkları ve hak dini din edinmedikleri için onlarla savaşın demektir. O zaman bu sebep olmaktadır. Dolayısıyla savaşın sebebi, küfür olmaktadır.

Başka bir ayette ise şöyle geçmektedir:

يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِينَ يَلُونَكُمْ مِنْ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ “Ey iman edenler! Kâfirlerden yakınınızda olanlara karşı savaşın ve onlar sizde sertlik bulsunlar. Bilin ki Allah sakınanlarla beraberdir.”[2]

Bu ayette de onlarla küfür vasfından dolayı savaşmayı emretti. Bunun gibi birçok ayet vardır. Bunlardan bazıları;

فَقَاتِلُوا أَوْلِيَاءَ الشَّيْطَانِ    “O halde şeytanın dostları ile savaşın.”[3] فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ    “Küfrün önderlerine karşı savaşın.”[4] وَقَاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَافَّةً “Müşrikler nasıl sizinle topyekun savaşıyorlarsa siz de onlara karşı topyekun savaşın.”[5]

Bu ayetlerin hepsinde de Allah Subhenehû ve Teala belirli bir vasıftan dolayı savaşı emretti. O vasıf ise savaşın sebebi olan küfür vasfıdır.

Cizye verilmesine gelince; Kur’an onu, “küçülmüşler olmak” vasfıyla birlikte savaşın durmasının sebebi kıldı, savaşın sebebi değil. Buradan açığa çıkıyor ki, cihadın sebebi küfürdür. Dolayısıyla kendileriyle savaştığımız kimseler, daveti kabul ettiklerinde Müslümanlar olurlar. İslâm’ı benimsemeyi reddedip cizye vermeyi ve İslâm ile yönetilmelerini kabul ettiklerinde, bu onlardan kabul edilir ve onlarla savaşmaktan geri durulur. Çünkü onların İslâm’ı benimsemeye zorlanmaları caiz olmaz. Mademki İslâm ile yönetimi ve cizye vermeyi kabul ediyorlar, İslâm’ı benimsemeseler de davete boyun bükmüşlerdir.                       Onun için İslâm ile yönetimi ve cizye vermeyi kabul etmelerinden sonra onlarla savaşmak caiz olmaz.

Onlar cizye vermeyi kabul edip İslâm ile yönetilmelerini kabul etmezlerse, bunu onlardan kabul etmesi halifeye caiz olmaz. Çünkü savaşın sebebi olan, onların daveti kabul etmeyi reddeden kâfirler oluşları halen devam etmektedir. Dolayısıyla onlarla savaşmak farz olarak kalmakta, onun farziyeti Müslümanlardan düşmemektedir.

İç ve dış durumların kendisi için elverişli olmayışından dolayı, halifenin içlerinde kâfirlerden cizyeyi kabul edip küfür nizamı ile yönetilmelerine bir şey demediği zorunlu anlaşmalara gelince; bu zaruret hallerinde Şer’iatın kendisine ruhsat verdiği zorunluluk halidir. Dolayısıyla bu anlaşmalara kıyas yapılmaz.

Buna binaen, cihadın sebebi; kendileriyle savaştığımız kimselerin daveti reddeden kâfirler oluşlarıdır. Cihad için bundan başka herhangi bir sebep yoktur.

Ayrıca, “küçülmüşler olmakla” birlikte cizyenin savaşın durdurulması için sebep olması sadece Arap müşriklerden olmayanlar ile ilgilidir. Arap müşriklerden ise sadece İslâm’a girmeleri kabul edilir ya da öldürülürler.

Bu da Allah’u Teâlâ’nın şu sözünden dolayıdır:

 تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْيُسْلِمُونَ “Onlarla savaşacaksınız yada Müslüman olacaklar.”[6]

         

Cihad Kur’an ve Hadis nâssı ile farz kılındı.

Allah’u Teâlâ şöyle dedi:

 وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لاَ تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ    “Fitne ortadan kalkıncaya ve din tamamen Allah’ın oluncaya kadar onlarla savaşın.”[7] قَاتِلُوا الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلاَ بِالْيَوْمِ الآخِرِ وَلاَ يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلاَ يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنْ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ “Kendilerine Kitap verilenlerden Allah’a ve Ahiret Gününe inanmayan, Allah ve Rasulü’nün haram kıldığını haram saymayan ve hak dini kendine din edinmeyen kimselerle, güçlerinin yettiğince küçülerek cizye verinceye kadar savaşın.”[8] كُتِبَ عَلَيْكُمْ الْقِتَالُ “Hoşunuza gitmediği halde savaş size farz kılındı.”[9] إِلا تَنفِرُوا يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا   “Eğer (gerektiğinde savaşa) çıkmazsanız, Allah sizi pek elem verici bir azap ile cezalandırır.”[10] يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِينَ يَلُونَكُمْ مِنْ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَة    “Ey iman edenler! Kâfirlerden yakınınızda olanlara karşı savaşın ve onlar sizde sertlik bulsunlar.”[11]

- Enes’ten Rasulullah SallAllah’u Aleyhi Vesellem’in şöyle dediği rivayet edildi: جَاهِدُوا الْمُشْرِكِينَ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ وَأَلْسِنَتِكُمْ “Müşriklerle mallarınızla, ellerinizle ve dillerinizle savaşın.”[12]

- Yine Enes’ten Rasul SallAllah’u Aleyhi Vesellem’in şöyle dediği rivayet edildi: لَغَدْوَةٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوْ رَوْحَةٌ خَيْرٌ مِنَ الدُّنْيَا وَمَا فِيهَا    “Şüphesiz ki Allah yolunda gidiş ve geliş dünya ve içindekilerden hayırlıdır.”[13]

- Yine rivayet edildi ki, Rasul SallAllah’u Aleyhi Vesellem şöyle dedi: أُمِرْتُ أَنْ أُقَاتِلَ النَّاسَ حَتَّى يَقُولُوا لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ “Lâ ilahe illallah diyesiye kadar insanlarla savaşmakla emrolundum.”[14]

- İmam Ahmed ve Ebu Davud, Enes’ten Rasul SallAllah’u Aleyhi Vesellem’in şöyle dediğini rivayet ettiler: اللَّهُ إِلَى أَنْ يُقَاتِلَ آخِرُ أُمَّتِي الدَّجَّالَ لا يُبْطِلُهُ جَوْرُ جَائِرٍ وَلا عَدْلُ عَادِلٍ   الجهاد ماض منذ بعثني   “...Cihad, Allah beni gönderdiği günden, ümmetimin sonuncusu deccal ile savaşasıya kadar yürürlüktedir. Zalimin zulmü ve âdilin adaleti bunu geçersiz kılmaz.”[15]

- Zeyd b. Halid’den Rasul SallAllah’u Aleyhi Vesellem’in şöyle dediği rivayet edildi: مَنْ جَهَّزَ غَازِيًا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَقَدْ غَزَا وَمَنْ خَلَفَهُ فِي أَهْلِهِ بِخَيْرٍ فَقَدْ غَزَا   “Kim Allah yolunda bir gaziyi/askerî sefere çıkanı donatırsa, sefere çıkmış olur. Kim de o gazinin ehline iyilikle bakarsa, sefere çıkmış olur.”[16]

- Atâ b. Yezid el-Leysî’den Ebu Said el-Hudri RadıyAllah’u Anh’un şöyle dediği rivayet edildi: “Rasulullah’a hangi insan daha fazla faziletlidir, diye sorulduğunda Rasulullah SallAllah’u Aleyhi Vesellem şöyle dedi:

 مُؤْمِنٌ يُجَاهِدُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِنَفْسِهِ وَمَالِهِ    “Allah yolunda canı ve malı ile cihad eden mü’min.”[17]

- Rasul SallAllah’u Aleyhi Vesellem şöyle dedi:  مَنْ مَاتَ وَلَمْ يَغْزُ وَلَمْ يُحَدِّثْ نَفْسَهُ بِالْغَزْوِ مَاتَ عَلَى شُعْبَةٍ مِنْ نِفَاقٍ  “Kim Allah yolunda savaş için sefere çıkmaz ve içinden Allah yolunda sefere çıkmayı istemez olduğu halde ölürse, nifaktan bir bölüm üzerine ölmüş olur.”[18]

- İbn Ebu Ufâ’dan Rasulullah SallAllah’u Aleyhi Vesellem’in şöyle dediği rivayet edildi: وَاعْلَمُوا أَنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ ظِلالِ السُّيُوفِ   “Biliniz ki, Cennet kılıçların gölgesi altındadır.”[19]

 - Ebu Hureyre’den şöyle dediği rivayet edildi: “Rasulullah SallAllah’u Aleyhi Vesellem’in ashabından bir adam, içinde bir tatlı su pınarı olan bir dağ yolundan giderken, onun lezzeti hoşuna gitti ve kendi kendisine şöyle dedi: “İnsanları terk edip buraya yerleşsem?! Rasulullah SallAllah’u Aleyhi Vesellem’den izin almadan bunu asla yapamayacağım.” Sonra bunu Rasulullah SallAllah’u Aleyhi Vesellem’e zikretti. Bunun üzerine Rasul SallAllah’u Aleyhi Vesellem şöyle dedi: لا تَفْعَلْ فَإِنَّ مُقَامَ أَحَدِكُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَفْضَلُ مِنْ صَلاتِهِ فِي بَيْتِهِ سَبْعِينَ عَامًا    “Yapma! Zira birinizin Allah yolundaki makamı, evinde yetmiş yıl namaz kılmasından daha hayırlıdır.”[20]

 Cihad; başlatmak bakımından farzı kifayedir. Düşmanın kendilerine saldırdığı kimselere farzı ayındır, başkalarına farzı kifayedir. Düşman saldırdığı yerden atılasıya ve İslâm toprağı onun pisliğinden temizlenesiye kadar farz düşmez.

Cihadın başlatmak bakımından farzı kifaye oluşunun anlamı, düşman başlamasa da bizim düşmanla savaşa ilk başlayan olmamızdır. Herhangi bir zamanda Müslümanlardan ilk başlayan olarak savaşan kimse olmazsa, onun terk edilmesinden dolayı bütün Müslümanlar günahkâr olur. Mesela; ilk başlayan şeklinde savaşı Mısır halkı yaparsa Endonezya halkından farz düşer. Zira harbî/harb halindeki kâfirlere karşı Müslümanlardan savaş fiilen var olmuştur, dolayısıyla cihad farzı hâsıl olmuştur. Fakat tek başına Mısır halkının kâfirlerle savaşmaya yeterliliği oluşmadan Müslümanlarla kâfirler arasında savaş çıktığında, Hindistan ve Endonezya halkı üzerinden, Mısır ve Irak halkının savaşması ile farz düşmez. Bilakis yeterlilik olasıya kadar düşmana yakınlık nispetine göre her bölgeye savaşmak farz olur. Bütün Müslümanlar katılmadıkça yeterlilik oluşmadığında cihad, düşman kahrolasıya kadar bütün Müslümanlara farz olur.

Cihadın farzı kifaye oluşu, halife cihada çağırmadığı zaman söz konusudur. Halifenin cihada çağırdığı kişiye cihad farz olur.

Çünkü Allah’u Teâlâ şöyle demiştir:

يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمْ انفِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الأرْضِ   “Ey iman edenler! Size ne oldu ki; Allah yolunda savaşa çıkın, denildiği zaman yere çakılıp kalıyorsunuz.”[21]

Rasul SallAllah’u Aleyhi Vesellem de şöyle dedi:

 وَإِذَا اسْتُنْفِرْتُمْ فَانْفِرُوا   “Allah yolunda savaşa çağrıldığınız zaman, savaşa çıkın.”[22]

İslâm Devleti’nde cihada yeterli olmanın manası, savaşlarında yeterli olan bir topluluğun cihada kalkışmasıdır. Bu topluluk ya bu uğurda divanları olan bir ordu olur, Ömer zamanında olduğu gibi. Ya da kendilerini gönüllü olarak cihada hazırlamış olurlar, Ebu Bekir zamanındaki halde olduğu gibi. İster onlar, ister şunlar, ister hepsi olsun, düşman kendilerine yöneldiğinde kendilerinde dayanma gücü hasıl olduğunda, savaş onlara farzı kifaye olur. Onlarda direnç hasıl olmazsa, halife onlardan başkalarını cihada hazırlar.

Cihadın ilk başlayan olmasının manası, hemen doğrudan düşmana savaşı başlatmamız demek değildir. Bilakis düşmanı önce İslâm’a davet etmek zorunludur. Müslümanlara, İslâm davetinin kendilerine tebliğ edilmediği kimseler ile savaşmaları helal olmaz. Bilakis kâfirlerin İslâm’a davet edilmeleri kaçınılmazdır. Eğer reddederlerse cizye ödemeleri istenir. Onu reddederlerse onlarla savaşılır.

Nitekim Müslim, Süleyman b. Büreyre’den o da babasından şöyle dediğini rivayet etti: “Rasulullah SallAllah’u Aleyhi Vesellem bir ordu ya da seriyyeye bir komutan tayin ettiğinde ona özelliği hakkında Allah’a karşı takvalı olmasını ve Müslümanlardan beraberinde olanlarla hayırla muamele etmesini tavsiye edip şöyle dedi: اغْزُوا بِاسْمِ اللَّهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ قَاتِلُوا مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ اغْزُوا وَلا تَغُلُّوا وَلا تَغْدِرُوا ولا تَمْثُلُوا وَلا تَقْتُلُوا وَلِيدًا وَإِذَا لَقِيتَ عَدُوَّكَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ فَادْعُهُمْ إِلَى ثَلاثِ خِصَالٍ أَوْ خِلالٍ فَأَيَّتُهُنَّ مَا أَجَابُوكَ فَاقْبَلْ مِنْهُمْ وَكُفَّ عَنْهُمْ ثُمَّ ادْعُهُمْ إِلَى الإسْلامِ فَإِنْ أَجَابُوكَ فَاقْبَلْ مِنْهُمْ وَكُفَّ عَنْهُمْ ثُمَّ ادْعُهُمْ إِلَى التَّحَوُّلِ مِنْ دَارِهِمْ إِلَى دَارِ الْمُهَاجِرِينَ وَأَخْبِرْهُمْ أَنَّهُمْ إِنْ فَعَلُوا ذَلِكَ فَلَهُمْ مَا لِلْمُهَاجِرِينَ وَعَلَيْهِمْ مَا عَلَى الْمُهَاجِرِينَ فَإِنْ أَبَوْا أَنْ يَتَحَوَّلُوا مِنْهَا فَأَخْبِرْهُمْ أَنَّهُمْ يَكُونُونَ كَأَعْرَابِ الْمُسْلِمِينَ يَجْرِي عَلَيْهِمْ حُكْمُ اللَّهِ الَّذِي يَجْرِي عَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَلا يَكُونُ لَهُمْ فِي الْغَنِيمَةِ وَالْفَيْءِ شَيْءٌ إِلا أَنْ يُجَاهِدُوا مَعَ الْمُسْلِمِينَ هُمْ أَبَوْا فَسَلْهُمُ الْجِزْيَةَ فَإِنْ هُمْ أَجَابُوكَ فَاقْبَلْ مِنْهُمْ وَكُفَّ عَنْهُمْ فَإِنْ هُمْ أَبَوْا فَاسْتَعِنْ بِاللَّهِ وَقَاتِلْهُمْ   “Allah yolunda, Allah’ın ismi ile savaş için sefere çık. Allah’ı inkâr edenle savaşın, savaş için sefere çıkın, aşırıya kaçmayın, hainlik yapmayın, cezalandırmada aşırıya kaçmayın, çocukları öldürmeyin. Müşriklerden düşmanla karşılaştığında onları üç haslete ‘ya da talebe” davet et. Onlardan hangisine icabet ederse, onu onlardan kabul edip elini onlardan çek. Onları İslâm’a davet et, buna icabet ederlerse, onlardan kabul et ve elini onlardan çek. Sonra onları ülkelerinden muhacirlerin ülkesine göç etmelerine davet et. Onlara bildir ki; eğer onlar bunu yaparlarsa, muhacirlerin hak ve sorumlulukları onlara da olacaktır. Ülkelerinden göç etmeyi kabul etmezlerse onlara bildir ki, onlar Müslüman bedevi gibi olurlar, mü’minler üzerinde uygulanan Allah’ın hükmü onlara uygulanmaz. Müslümanlar ile birlikte savaşmadıkları sürece ganimet ve feyden onlara bir şey verilmez. Eğer onlar Müslüman olmayı kabul etmezlerse onlardan cizye talep et. Buna icabet ederlerse, onlardan onu kabul et ve onlardan ellerini çek. Eğer onlar bunu kabul etmezlerse onlara karşı Allah’tan yardım dileyip onlarla savaş.”[23]

- İbni Abbas’tan şöyle dediği rivayet edildi: “Rasulullah SallAllah’u Aleyhi Vesellem İslâm’a davet etmedikçe hiçbir topluluk ile asla savaşmazdı.”[24]

- Ferve b. Müseyk’ten şöyle dediği rivayet edildi: “Rasulullah’a gelip dedim ki; ‘Ya Rasulullah SallAllah’u Aleyhi Vesellem kavmimden kabul edenlerle birlikte sırt dönenlerle savaşayım mı?”  Onlarla savaşmama izin verdi ve beni emir yaptı. Onun yanından ayrıldığımda ‘Gutayfi’li ne yaptı’ diye beni sormuş. Kendisine benim yola çıktığım bildirilmiş. Hemen benim ardımdan birisini gönderip beni geri döndürdü. Ona vardığımda o, ashabından bir gurubun içinde idi. Dedi ki; ادع القوم فمن أسلم أسلم منهم فأقبل منه    “O kavmi (İslam’a) davet et. Onlardan İslam’ı kabul edenin Müslümanlığını kabul et...”[25]

[1] Tevbe: 29
[2] Tevbe: 123
[3] Nisa: 76
[4] Tevbe: 12
[5] Tevbe: 36
[6] Feth: 16
[7] Enfal: 39
[8] Tevbe: 29
[9] Bakara: 216
[10] Tevbe: 39
[11] Tevbe: 123
[12] Nesei, K. Cihâd, 3045
[13] Buhari, K. Cihâd ve’s Seyr, 2583
[14] Nesei, K. Cihâd, 3042
[15] Ebu Davud, k. Cihâd, 2170
[16] Ebu Davud, K. Cihâd, 2148
[17] Buhari, Cihâd ve’s Seyr, 2578
[18] Buhari, K. Cihâd, 2141
[19] Buhari, Ki Cihâd ve’s Seyr, 2607
[20] Tirmizi, K. Fedâil, 1574
[21] Tevbe: 38
[22] Buhari, K. Cihâd ve’s Seyr, 2575
[23] Müslim, K. Cihâd ve’s Seyr, 3261
[24] Ahmed b. Hanbel
[25] Tirmizi
http://www.rasidihilafet.org/kitaplar/Islam_Sahsiyeti_Cilt_2/20.htm

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder